Railtrash! » Haaksbergen-Enschede Noord

Op deze iets te zonnige dag in mei 2014 doen we de finale etappe van onze GOLS-tournee. We gaan verder vanaf Haaksbergen waar het spoor tot Boekelo nog aanwezig is en sinds 1971 museaal geëxploiteerd wordt door de MBS. Na Boekelo wordt het weer een imaginaire spoorreis, want de lijn is vanaf daar tot Enschede Noord grondig uitgevaagd door de aanleg van snelwegen en industrieterreinen. Ook van de vroegere Zoutindustrie te Boekelo blijkt vrijwel geen restant meer te vinden zijn.

Op deze foto niet te zien, maar station Haaksbergen (km. 22.726) verheugt zich op deze zonnige lentezondag op grote hordes toeristen die op de stoomtrein van de MBS (Museum Buurtspoorweg) en de plaatselijke braderie afkomen.	Onze aankomst te Haaksbergen valt bijna gelijk met de aankomst van de eerste damptrein van de MBS uit Boekelo die dag.	Bij ons vorige bezoek over het hoofd gezien: deze (niet spoorse) weegbrug achter het station.	Wél bij ons vorige bezoek uitvoerig gedocumenteerd: de verzameling spoorwegparafernalia op het emplacement van de MBS te Haaksbergen. Als aanvulling daarop enkel nog deze verzameling spaakspoorwielen en originele goederenwagens.	Het emplacement van Haaksbergen vanaf de Kortenaerstraat; de poort is geopend en het sein staat op veilig. De Railtrash-spoortocht kan beginnen!
Ook vanaf de Kortenaerstraat; het spoor richting Boekelo. Met een soort wildroosters tegen al dan niet aangelijnde honden?	Speciaal voor Jan Roos nog even een beeld van deze ouderwetse spoorstaafbevestiging waarbij de rails door kraagbouten op de onderlegplaten zijn geklemd.	Spoor bij de Wiedenbroeksingel.	Overweg ter hoogte van de Oude Boekeloseweg.	Voor een nieuwe rondweg ten noordoosten van Haaksbergen is niet zo lang geleden een nieuwe spoorwegovergang gebouwd met AHOB's.
Spoorwegovergang in de Hazenweg ten noordoosten van Haaksbergen.	Bij wijze van uitzondering publiceren we een keurig opgepoetste damptrein van de Museum Buurtspoorweg op Railtrash.	De MBS-trein stoomt voort naar Boekelo...	...en wij inspecteren nog even dit curieuze zijspoortje ter hoogte van de Hazenweg, waar ook het een en ander aan spoorstaven ligt opgeslagen.	De omzetstoel die bij het wissel hooty is natuurlijk van onvervalste Vulcanus Vaassen-makelij.
Fraaie overweg in een landweggetje tussen Haaksbergen en Boekelo.	Portret van een andreaskruis.	Dit soort details van een overwegbevloering met bielzen draagt prachtig bij aan de authentieke sfeer van een lokaalspoorweg, maar daar kunnen eigenlijk alleen spoorstropers als wij van genieten. Het publiek in de damptrein stoomt hier vermoedelijk onbewust aan voorbij.	Ter hoogte van de spoorwegovergang ligt ook nog een fraai spoorbruggetje in originele staat (km. 26.423 volgens de Grote Heusinkveld).	Het spoor halverwege Haaksbergen en Boekelo.
Spoor richting Boekelo.	Nog een detail van de spoorstaafbevestiging. De ouderwetse, kleine gietijzeren onderlegplaten met kraagschroeven zijn kennelijk later aangebracht. Aan de dwarsliggers is duidelijk te zien dat ze ooit grotere, moderne hellingplaten gedragen hebben. De bevestigingsgaten zijn met houten pennen dichtgemaakt.	Spoorwegovergang in de Goorseveldweg.	Spoor richting Boekelo vanaf de spoorwegovergang in de Goorseveldweg.	Het spoor richting Haaksbergen, bij km. 27.0.
Spoorstaafstudie	Spoorstaafstudie II (bij Boekelo Zoutindustrie).	We zijn hier bij km. 27.1 tussen Haaksbergen en Boekelo en kijken hier richting Boekelo. Hier ergens moet van 1918 tot 1958 een aansluiting naar links zijn geweest naar het complex van de Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie. Blijkens oude foto's moet dit een behoorlijk indrukwekkend complex zijn geweest, maar er is werkelijk helemaal niets van terug te vinden. Ook de plek van de aansluiting is in de bosschages niet waarneembaar.	Manmoedig wagen we ons toch even in het verboden gebied van de Zoutindustrie, in de hoop nog een relict van vroeger te vinden, maar het is tamelijk vruchteloos. Men heeft dit stuk geschiedenis grondig uitgewist. Dit pad volgt mogelijk de spooraansluiting, maar het kan evengoed een dwaalspoor zijn.	Op een deel van het terrein van de Zoutindustrie eeft men veel later het "groenbelevingspark Labyrinth der Zinnen" gemaakt; een soort educatieve doolhof, maar het complex is een tijdje terug failliet gegaan; grondig afgesloten en te koop gezet.
De MBS heeft zelfs een halte voor dit pretpark gemaakt, maar het ontvangsplein ligt er nu werkeloos en verlten bij. Het onkruid schiet omhoog tussen de bestrating en de vaandels hangen er flardig bij.	Een kijkje door de tralies van het hek van het Labytinth der Zinnen. Interessant object voor de HH Urbexers. Als die zelf niet altijd zo geheimzinnig zouden doen, zou ik ze de tip wel willen geven, maar dat doe ik dus nu lekker niet.	Zoals we al schreven; er is hier dus een halte van de MBS, inclusief kruisingsspoor.	De halte Zoutindustrie van de MBS. Overigens was hier van 1918 tot 1937 ook al een halte voor werknemers van de toenmalige Zoutindustrie, alleen was die volgens mij nog minimaler dan deze halte.	Perron van de halte Zoutindustrie van de MBS.
Bij de halte Zoutindustrie heeft men ook een zeer waarheidsgetrouwe replica van een GOLS-abri geplaatst.	De halte Zoutindustrie (km. 27.7), gezien vanaf de overweg Oude Deldenerweg.	Handwissel met wisselsein bij de halte Zoutindustrie; op de achtergrond de spoorwegovergang in de Oude Deldenerweg.	Dit verbodsbordje komt mij als een authentiek bordje over. Het is in ieder geval heel wat fraaier dan die moderne ProRail-bordjes die ook electrocutiegevaar waarschuwen op dieselbaanvakken.	Spoorwegovergang Oude Deldenerweg bij de halte Zoutindustrie.
Bruggetje bij km. 28.497 in het spoor richting Boekelo, met op de achtergrond de spoorwegovergang in de Lansinkweg.	Spoorwegovergang in de Lansinkweg, met Railtrash-mobiel.	Andreaskruis bij de spoorwegovergang in de Lansinkweg.	Het spoor richting Boekelo, gezien vanaf de Lansinkweg.	Spoorwegovergang in de Wiecherinksweg, gezien richting Boekelo.
Stalen brug over de Boekelerbeek bij km. 28.860.	Het spoor richting Haaksbergen, gezien vanaf de Boekelosestraat te Boekelo.	Boekelo, spoorwegovergang in de Boekelosestraat, met museale zouttoren.	Overpad bij station Boekelo, met fraaie afsluitbomen. Op de achtergrond de tot appartementencomplex verbouwde Boekelose Stoomblekerij.	Het stationsgebouw van Boekelo (km. 29.475).
Net als Haaksbergen heeft ook Boekelo een vrijwel complete depot-inrichting. De draaischijf (wagondraaischijf?) is afkomstig uit Arnhem. De loods is in 1986 speciaal voor de MBS gebouwd.	Station Boekelo is weliswaar het eindpunt van de MBS, maar het spoor gaat nog een stukje verder, o.a. over deze tweesporige brug ten noorden van het station (km. 29.726).	Emplacement Boekelo, vanuit het noorden gezien, met de brug van de vorige foto.	De beide sporen voegen zich samen. Oorspronkelijk lagen hier twee sporen, één voor de richting Hengelo en één voor de richting Enschede. (Voor de reportage Hengelo-Boekelo zie elders op Railtrash: http://www.railtrash.net/images/Hengelo-Boekelo/Hengelo-Boekelo/index.html; wij volgen nu het spoor richting Enschede).	Het spoortje ten noorden van station Boekelo wordt kennelijk gebruikt om allerlei overtollige bovenbouwtrash te stallen.
Zoals bijvoorbeeld deze fraaie authentieke ijzeren afsluithekken.	Het spoor gaat nog een aardig eindje door, is mild overgroeid en fraai omzoomd door geboomte, zoals wij van Railtrash dat graag zien.	We zoomen even in op deze opvallende constructie van spoorstaafbevestiging op betonblokken, kennelijk uit 1957 daterend. Volgens Jan Roos was dit één van de verschillende constructies uit de tijd dat betonnen dwarsliggers in zwang kwamen en men zocht naar een goede bevestiging. Deze constructie is ook nog aan te treffen in Amstelveen op de lijn van de EMA en voor de rest vermoedelijk uitgestorven.	Spoorstaafstudie te Boekelo.	Aan het einde van het spoor een paar wagens met nog wat overweginstallatie-trash.
Het beklimmen van die wagens levert een mooi overzicht op van het geheime MBS-spoor te Boekelo.	Een van de wagens aan het eindpunt van het spoor is zo'n platte wagen met aluminium zijschotten die, meen ik, in de jaren '80 in gebruik waren bij de Onderhoudsdienst van wijlen NS.	Op een gegeven moment houden de spoorstaven toch echt op en neemt bramengewoeker de overhand.	Vanaf hier wordt het weer zoeken naar een spoorlijn die er niet meer is. Op km. 30.136 liggen nog wel de restanten van een bruggetje over een smalle beek.	Daarna volgt een dichtbegroeide spoordijk over een lengte van ongeveer 150 meter.
Waarna de lijn naar Enschede hier de Winterhaarweg overstak.	De aanleg van de A35 in de jaren '70 was de doodsteek voor de lijn Boekelo-Enschede. De onverbiddelijke snelweg heeft de spoorlijn ter plaatse geheel uitgevaagd. Het gat in deze bomenrij markeert het punt waar het spoor gelegen moet hebben.	Ten noorden van de A35, bij de Loerhazenweg is nog een kort stukje spoordijk te vinden, waarover een zandweggetje ligt. Daarna wordt de hoop op voortzetting van nog waarneembare restanten van de spoorlijn ontnomen door het opdoemende, hypermoderne industrieterrein van de Marssteden aan de zuidwestrand van Enschede.	De blauwe doos staat zo'n beetje op het spoortracé.	Hier ergens, bij de Staalsteden, lag de lijn schuin door het beeld, maar het spoor en de hier afgebeelde industrie hebben elkaar nooit gekend.
Bij de Marsstedenbeekweg, aan de Twekkelerbeekweg, is nog een stuk spoordijk te vinden.	Langs de Geerdinkszijdeweg ligt ook nog een stuk spoordijk dat men recent van de meeste begroeiing ontdaan heeft ("Waarom?", vragen wij argwanend). We naderen hier overigens de vroegere halte Usselo.	Waar de Geerdinkszijdeweg een slinger maakt, lag een overweg met de halte Usselo (km. 32.250). Op de site van Diggelfjoer is te zien dat hier recent ook nog een soort zelfgemaakt andreaskruisen stonden bij wijze van monumentje voor de halte, maar die zijn nu dus weg.	Verderop, meer richting de Hendrik ter Kuilestraat, staat een straatnaambordje dat naar de halte Usselo verwijst, maar doordat deze straat door de aanleg van een rondweg deels verdwenen is, wordt hier nu een verkeerde suggestie gemaakt voor de plek van de halte.	We volgen de Hendrik ter Kuilestraat verder. Door de verbreding van de Westerval (de westelijke uitvalsweg van Enschede) is het tracé niet meer herkenbaar aanwezig. Het lag rechts van de hoogspanningsleiding.
Het spoortracé was hier enkele jaren terug nog redelijk gaaf aanwezig, maar is nu aardig uitgevlakt, helaas. Of die rechtopstaande dwarsligger er nog iets mee van doen heeft, is ons niet bekend.	In de Rembrandtlaan te Enschede is in het asfalt de kruising van het spoor nog waarneembaar.	We maken even een uitstapje naar de havens aan het einde van het Twenthekanaal te Enschede. Aan de Ir. E.L.C Schiffstraat zijn nog enkele stukken te vinden van het spoor dat naar de Vredestein-fabriek voerde en aftakte vanaf onze GOLS-lijn (ongeveer ter hoogte van de plek op twee foto's terug).	Hier is het spoor redelijk recent opgebroken. De laatste dagen van dit bedrijfsgebouw lijken ook geteld.	Er was nog een tweede spooraansluiting langds de Binnenhaven te Enschede. Op het einde vinden we nog een paar stukken terug, inclusief een daarop gestalde locomotor (sik nr. 357, ex-onderhoudsbedrijf Hengelo).
En een bollenwagen, en zowaar zelfs een nummerloze oersik (zie rechts in de schaduw)!	Die locomotieven zullen bij de Spoorwaarnemers wel genoegzaam bekend zijn. Wij gaan verder op zoek naar het tracé van de GOLS. Hier aan de Westerval moet Enschede Aansluiting geweest zijn, het punt waarop de spoorlijn uit Ahaus (via Enschede Zuid) aansloot op de GOLS.	Enschede Aansluiting (km. 34.061). Dit is het kruispunt van de Parkweg en de Westerval te Enschede. Het GOLS-spoor boog hier naar links terwijl de lijn naar Enschede Zuid/Ahaus rechts lag.	We volgen het spoor verder richting Enschede Noord. Het stak hier de Hendrik ter Kuilestraat over.	En lag hier langs de IJsbaanweg.
Daarna kruiste de lijn de spoorlijn Hengelo-Enschede met een tunneltje, het bekende Twekkelertunneltje. De spoordijk van de lijn naar Hengelo ligt achter het transformatorgebouwtje, terwijl het ding zelf op het tracé van de GOLS staat. Van het tunneltje is nu helaas niets meer te vinden.	Aan de andere kant van de spoordijk is het Twekkelertunneltje beter voorstelbaar (km. 34.543). Het tunneltje werd niet alleen door treinen gebruikt, maar ook door gewoon wegverkeer. Het spoor was hier dan ook uitgevoerd als straatspoor. Mogelijk is de bestrating met kinderkopjes nog authentiek.	Met een spoorse boog gaat het verder langs de voormalige textielfabriek Rigtersbleek.	Langs de vroegere Rigtersbleek-fabriek.	Op het terrein van de Rigtersbleek zijn nog stukken straatspoor te vinden van de aansluiting naar de fabriek.
Spoortracé bij de Rigtersbeleek-fabriek, ter hoogte van de Goolkatenweg.	Bij de overweg aan de Goolkatenweg staat een (nogal verbouwde) vroegere dienstwoning van de NS (woning 20B, km. 35.078), van het type waarvan er kort na de oorlog tientallen gebouwd zijn in Nederland.	Het spoor voerde verder langs niet goed bereikbare achterkanten van industriecomplexen. Hier moet het spoor de Tubantiasingel overgetoken hebben en door of langs deze poort gevoerd hebben.	Daarna ging het verder achter de Waterboerstraat langs. Dit plantsoen is nog een stukje spoortracé. We zijn bijna bij het eindpunt Enschede Noord, maar kijken eerst nog even of we iets terug kunnen vinden van de aansluiting met het NS/SS-station.	Ter hoogte van het onderstation achter de Tubantiasingel moet het aansluitspoor met Enschede SS geweest zijn. Het spoor daarvan ligt vrij hoog en het moet dan ook een vrij stijle aansluiting geweest zijn.
Hier moet de aansluiting gelegen hebben, aan de westkant van het emplacement Enschede. Helaas is hier recent ook alles opnieuw aangelegd, dus de precieze plek laat zich slechts raden.	Zelfde punt, maar dan gezien richting Enschede Noord. Zoals u ziet moet het spoor vrij rap naar beneden gedonderd zijn. Links het onderstation van een paar foto's terug.	Voor de volledigheid vanaf dit punt ook maar even een kiekje van het recent geheel gerenoveerde emplacement Enschede NS.	En dan uiteindelijk Enschede Noord; eindpunt van de GOLS dat feitelijk pal naast het SS/NS-station lag. Het spoor liep overigens nog verder naar Oldenzaal, maar dat was een andere maatschappij. Die lijn zullen we later ook nog eens aan een verhoor onderwerpen. Van station Enschede Noord ontbreekt helaas elk spoor. Het is nu het domein van kantoorkolossen, o.a. van de Menzis.	Tot besluit een beeld van het aanpalende NS-station Enschede, met fraaie wederopbouw klokkentoren-zonder-klok (eigenlijk een verhulde schoorsteen, maar men wilde destijds in Enschede niet nóg een schoorsteen erbij...). De Duitse dieseltrein uit Dortmund is net gearriveerd.
Zoals u van ons gewend bent besluiten we onze vermoeiende excursie met een bezoek aan een lokaal Chinees-Indisch restaurant. De keuze viel deze keer op Kota Radja aan de Eibergsestraat te Haaksbergen, vlakbij de hoek met de Lansinkstraat. Inzet: de rekening.

Totaal aantal foto's: 101 | Maak web foto albums met Jalbum | Chameleon skin | Help

Haaksbergen - Enschede Noord (GOLS) - copyright Victor M. Lansink / Railtrash!