Railtrash » Venlo-Geldern

Haltern - Venlo; een internationale spoorlijn uit de categorie “sneu” en nog wel eentje die in Nederland eindigde. En nog steeds geen gedegen onderzoek van Railtrash!, dat kon niet zo blijven. Weinigen die in Venlo in het Julianapark recreëren, zullen weten dat hier een (goederen-)emplacement van Duitse proporties heeft gelegen. Het was dan ook gebouwd door de Cöln-Mindener Eisenbahn (CME) en het eindpunt van een spoorverbinding naar Hamburg (Venloer Bahnhof), die onderdeel moest worden van de internationale verbinding Hamburg – Parijs. De CME zag in het westelijke deel van deze lijn, van Haltern naar Venlo, eigenlijk niet veel brood en nam de bouw pas ter hand toen de Nederlandse NBDS voor haar internationale lijn een grote brug over de Rijn bij Wesel bouwde, waarvan de CME het medegebruik verwierf. De lijn werd in 1874 geopend en was inderdaad geen groot succes, in tegenstelling tot het oostelijke deel van de verbinding naar Hamburg die vandaag de dag nog altijd een zeer drukke hoofdlijn is. De Eerste Wereldoorlog en diens gevolgen gaven het grensoverschrijdende deel al bijna de doodsteek en het goederenvervoer bedroeg enkele tientallen wagens per jaar. In 1928 werd het op Nederlands grondgebied gelegen deel van de lijn verkocht aan de NS en het Venlose goederenstation gesloten. In 1936 werd het reizigersvervoer op Venlo – Straelen gestaakt (in 1941 kortstondig hervat na het uitbreken van de oorlog), waarna in 1945 het baanvak definitief gesloten werd. In 1947 werd het spoor van Venlo richting Straelen opgebroken. De vernietiging van de Rheinbrücke bij Wesel betekende het einde van elk doorgaand verkeer. In de jaren zestig en zeventig gingen steeds meer delen van de lijn dicht en nu resten nog slechts enkele stukjes die als fabrieksaansluitingen dienen. En grote stukken Bahndamm, gebouwen en restanten van kunstwerken: Gefundenes Fressen voor Railtrash! dus. Vandaag het eerste gedeelte van Venlo tot Geldern Ost.

Ter oriëntatie eerst een fragment van de spoorkaart uit ca. 1930 waarop goed duidelijk wordt hoe de samenhang is van de "Venloer Bahn" ten opzichte van de overige aansluitende en omringende lijnen. We zien hier de eerste helft van onze lijn; het gedeelte van Venlo tot Wesel. Ook de onlangs door ons onderzochte nooit afgebouwde spoorlijn van Geldern richting Moers is op deze kaart aangegeven (stippellijn), evenals een geplande spoorlijn van Alpen richting Krefeld, waarvan de bouw vermoedelijk zelfs nooit begonnen is.	Station Venlo dus, het begin van de spoorlijn naar Wesel/Haltern (-Hamburg). We beginnen we onze exploratie hier bij het huidige NS-station, maar u moet zich hier het oude SS-station even voorstellen waarvandaan de reizigers linea recta naar Hamburg konden reizen. Vanaf de plek waar we hier staan voerde de lijn met een scherpe boog van het station af, richting de Oostsingel, waar zich een groot, Duits emplacement bevond. De vernieuwingsdrang van de jaren '50 is echter dusdanig geweest, dat van de vroegere situatie helemaal niets is overgebleven en we alles aan de fantasie en het voorstellingsvermogen moeten overlaten.	Vanaf de andere kant gezien ziet dat er zo uit: het verbindingsspoor tussen het SS-station en het CME-emplacement lag precies hier, net naast het Koninginneplein dat toen nog niet bestond. Op de achtergrond zien we het Limburgs Museum, dat gebouwd is op het meest zuidelijke deel van het emplacement van de CME.	Voorbij het Limburgs Museum in Venlo strekt zich het Julianapark uit. Dit park is aangelegd op het vroegere emplacement van de CME en de wijdsheid van het park doet vermoeden dat deze niet kinderachtig is geweest.	Om dat laatste te verfiëren hebben we voor u deze oude emplacementstekening uit de aanlegtijd (1874) van Venlo CME uit de Archieven opgeduikeld, dat enigszins een beeld van de omvang geeft. Het spoor naar het SS-station is links te zien. De tekening toont ons dat op het emplacement o.a. een hoofgebouw, een douane- en goederenloods, een wagenwerkplaats en een locomotiefloods te vinden waren. Dat hoofdgebouw had eigenlijk een volwaardig stationsgebouw moeten worden, maar het heeft nooit als zodanig gefunctioneerd en was eigenlijk alleen maar een goederenstation met allerlei faciliteiten.
Tijdens onze science research vonden we nog een andere emplacementstekening van "Venlo Ost" (zoals het ook wel aangeduid werd) uit febr. 1908, dus uit de tijd dat het wat meer gebruikssporen vertoonde. Hierop is geen perron meer te zien (dat was op dit station ok een overbodige voorziening) en wat het hoofdgebouw zou moeten zijn, is hier een onbestemd perceel geworden. Niettemin is het wel een respectabel geheel met goederenloods, dienstwoningen, stellwerken, cokes-magazijn en locomotiefloods.	Hier, aan de Deken van Oppensingel (voor 1945 de Hamburgersingel; een soort pendant van het Venloer Bahnhof te Hamburg), ter hoogte van de Keullerstraat, moet het hoofdgebouw van het emplacement gestaan hebben. De dienstwoningen stonden achter onze rug, op de plek waar nu het museum Van Bommel van Dam staat.	Nog een deel van het Julianapark te Venlo, waar vroeger het noordelijke deel emplacement van de CME was en tegenwoordig heel onschuldig de speeltuin 't Ponnie Weike...	De huidige Deken van Oppensingel volgt het spoortracé richting Duitsland verder. Van het spoorse verleden is hier in Venlo niets, maar dan ook echt niets terug te vinden. Het spoor is verdwenen onder de Krefeldseweg die geheel links te zien is.	Is er dan niets dat nog aan het spoor van de CME herinnert in Venlo? Toch wel; de straatnaam Wachtpoststraat.
Maar voor de rest is de efficiencydrang van de jaren '50 rücksichtloos geweest. Het spoortracé naar Duitsland is een vierbaansweg geworden; de Krefeldseweg.	We naderen hier de rotonde Europaplein die midden op het spoortracé gebouwd is.	En na het Europaplein gaat de Krefeldseweg weer verder, kaarsrecht over het spoortracé.	Pas voorbij de A67 (achtergrond), als we al dichtbij de Duitse grens zijn, is het gedaan met de rücksichtloze infrastructuur die alle spoorse relicten wegvaagt. We komen nu in een soort van tuinbouwgebied met kassen en kweekvelden en hopen hier nog iets van een oude spoordijk te vinden, maar we kunnen het schudden. Volgens onze stafkaarten moet het spoortracé nabij deze kas gelegen hebben.	Hier bij de De Mooyweg liep het spoor verder richting Duitsland.
Dit betonplatenweggetje aan de Richardsweg is vermoedelijk precies het spoortracé.	Maar pas als we echt helemaal aan de grens zijn gekomen is er nog heel vaag iets van het spoor waarneembaar: deze hobbel in het Zoutpad. De struiken links van het midden in het weiland markeren exact het punt waar het spoor de rijksgrens overstak.	Op de grens met Duitsland aan het Zoutpad. Het spoor lag hier precies in het midden van het beeld. Bij de struiken in het midden van de foto staat ook nog een oude grenspaal (niet van het spoor, maar van het Rijk), maar die is moeilijk te zien.	We zijn in Duitsland. Dit vage landbouwweggetje ten zuiden van de Mühlendyck is het spoortracé. De merkwaardige rood/witte paal is een markering van het tracé van het Grand Canal du Nord; een kanaalverbinding tussen de Rijn en de Schelde (via de Maas bij Venlo) waar in de Napoleontische tijd (begin 19e eeuw) aan gewerkt is, maar die nooit gerealiseerd is. Op deze plek kruisten het Grand Canal du Nord en de spoorlijn Venlo-Wesel dus elkaar, zonder dat ze elkaar gekend hebben.	Ten noorden van de Mühlendyck liep het spoor hier verder richting Straelen, rechts van de zandweg.
Bij de Kiwittsdyck is nog sprake van een heuse spoordijk, zij het dat deze sterk begroeid is en we dus gemakshalve maar de onverharde parallelweg volgen.	Sterk begroeid spoortracé langs de Kiwittsdyck, ten zuiden van Straelen.	Onlangs heeft men hier de voormalige spoorsloot uitgebaggerd en schoongemaakt, waardoor de spoordijk goed herkenbaar is.	Sterk begroeid spoortracé langs de Kiwittsdyck, ten zuiden van Straelen.	De bomen links staan op het spoortracé. We komen hier bij een modelvliegtuigenvliegveld.
Het modelvliegtuigen-vliegveld te zuiden van Straelen. De weg rechts is het spoor. (Blik in zuidelijke richting, dus richting Venlo).	Voormalig spoortracé ten zuiden van Straelen.	Plaatselijke koeien zijn uiteraard nieuwsgierig wat die gekke Hollanders aan het fotograferen zijn. Het gaat dus om die struiken links achter jullie, dames, daar reed 80 jaar geleden den Stoomtrein naar Hamburg....	In een wat bosachtiger stuk ten westen van de Maasstrasse wordt het wat vager. Hier zijn opeens grote hoogteverschillen op de plek waar volgens ons toch echt het spoor gelegen moet hebben. Volgens oude topografische kaarten moet hier een dijk geweest zijn met een brug over de Leigraben. Zowel Leigraben als dijk zijn nu niet meer aanwezig, zodat het vermoeden rijst dat de Leigraben met de spoordijk gedempt is...	Zo vinden wij eveneens raadselachtig wat dit oude muurtje te betekenen heeft.
In ieder geval is dit vlakke paardenweitje te danken aan de vroegere aanwezigheid van Spoor.	Aan de Maasstrasse ontdekten we dit huis, dat we even verdachten van zijnde een ex-wachterswoning, maar inmiddels hebben we die verdenkingen weer losgelaten.	Echter aan de oostzijde van de Maasstrasse vinden we weer onweerlegbaar bewijs in de vorm van een vrij duidelijke spoordijk die door Stephan en Christina bewaakt wordt.	De spoordijk verdwijnt vrij plotseling in een bosgebied, genaamd de Rattenberg en voert langs een depot van de Bundeswehr dat met hekwerk omheind is.	We zijn hier aan het begin van de ingraving door de Rattenberg. Het baanlichaam en de spoorsloten zijn nog goed herkenbaar.
De dijk naar de Rattenberg wordt vrij abrupt een ingraving. Aan het begin van de ingraving vinden we deze resten van een duiker onder de spoorlijn die door het snelstromende water uit het bosgebied grotendeels weg geërodeerd is.	Op het talud aan de oostzijde van de ingraving tredden we een aantal van deze hardstenen palen aan met een ijzeren bevestigingsstaaf. Vermoedelijk zijn dit restanten van de oorspronkelijke afrastering van de spoorlijn.	Eveneens bovenaan het talud van de ingraving vinden we deze nergens meer toe dienende poort. Dit blijkt de toegangspoort te zijn van de spooraansluiting die de Bundeswehr gehad hebben van 1966 tot 1976.	Vanaf de poort voert nog steeds een zeer goed herkenbaar spoortalud naar beneden in de ingraving waar dus de aansluitende wissel op het hoofdspoor moet hebben gezeten. Het ballastbed is nog geheel intact en ook staan er her en der paaltjes van stukken spoorstaaf langs het spoor die mogelijk iets met hoogtemeting van het spoor te maken hebben.	De spoordijk van de militaire aansluiting nadert hier de hoogte van het hoofdspoor (links). Het aansluitende wissel heeft vermoedelijk veel meer verderop gelegen. De beide sporen hebben dus over enige afstand parallel gelegen om voor ons onduidelijke redenen.
Op een gegeven moment is de ingraving zo sterk begroeid, dat er voor ons geen doorkomen meer aan is.	De steilte van de ingraving wordt vooral duidelijk vanaf het hooggelegen parallelpad aan de westzijde van het talud.	De diepe ingraving door deze berg doet meer aan een beekdal denken.	Dat idee wordt nog eens versterkt door deze vrij moderne duiker onder de Quellenweg.	Je zou bijna gaan denken dat hier een spoortunnel was, maar het beekje en de duiker zijn allemaal van lang na de opheffing van het spoor.
Het raadsel van dit alles wordt ons verklaard als we dit bordje tegenkomen: het gaat hier om de "Bahngraben"; men heeft de diepe ingraving van het spoor ingezet als regenwater-afvoergoot.	De Bahngraben aan de zuidrand van Straelen.	De Bahngraben aan de Zuidrand van Straelen. Vermoedelijk heeft hier ergens het aansluitende wissel van het spoor naar het Bundeswehr-depot gelegen. (is ca. 1 km. richting Straelen)	Nabij de Karl Arnoldstrasse te Straelen kwam het spoor weer uit zijn diepe dal en nadert hier met een flauwe boog de bewoonde wereld.	Begroeid spoortracé bij de Karl Arnoldstrasse.
Het spoor liep hier verder richting Bahnhof Straelen, net langs die Imbiss/Grillstube die helaas gesloten was op deze dag.	En stak hier de Annastrasse over om op een wat vaag, industriële gebied terecht te komen.	Een typisch maar vaag goederenoverslagloodsje aan de Wagnerstrasse te Straelen met vast een spoors verleden.	Hier ergens, aan de Grossmarktstrasse, moet het station gestaan hebben. Er staan nu allerlei loodsen van een grootschalige bloemen- en groenteveiling (UGA). Dat alles zal er ongetwijfeld niet zijn geweest als hier geen spoor was, maar van dat laatste is tegenwoordig echt helemaal geen spoor meer terug te vinden.	Overslag terrein van de UGA Obst und Gemüse-overslag te Straelen.
Hier, dwars over het terrein, zal ongeveer het doorgaande spoor gelegen hebben.	Dit is, denken wij, het hoofdgebouw van de UGA (geweest), maar ziet er nu een beetje deplorabel uit.	Verderop aan de Grossmarktstrasse vinden we nog dit nogal spoors aandoende gebouw. Aanvankelijk dachten we hier met het stationsgebouw van doen te hebben, maar het is hoogstwaarschijnlijk een dienstwoning/overwegwachterswoning.	Dienstgebouw te Straelen aan de Grossmarktstrasse.	Ten noorden van de Rathausstrasse te Straelen vinden we dit vage zandpad dat volgens onze kosmologische berekingen het spoortracé richting Geldern moet zijn geweest.
Voormalig spoortracé te Straelen tussen de Rathausstrasse en de Josefstrasse.	Voormalig spoortracé te Straelen tussen de Rathausstrasse en de Josefstrasse.	Voormalig spoortracé te Straelen tussen de Rathausstrasse en de Josefstrasse.	Spoortracé (rechts) ten noorden van de Josefstrasse te Straelen.	Viaduct van de Landesstrasse 221 (Xantener Strasse) over het spoortracé ten noorden van Straelen, dat hier dus een wandelpad is.
Voormalig spoortracé nabij de Seyenweg ten noorden van Straelen.	Spoordijk nabij de Seyenweg ten noorden van Straelen.	Aan het einde van de Kleiningsweg heeft men een transformatorstation op het spoortracé gebouwd.	Daarna gaat het verder richting de Hof Mühlensteeg, maar de Bahndamm ist verboten te betreten.	Tussen de Vossumer Strasse en de Niersbroeckerweg ten noorden van Straelen is de spoordijk nog als zodanig goed herkenbaar, maar moeilijk toegankelijk. Hier bij de Niersbroeckerweg vinden we een open stuk. Onder het gebladerte is het ballastbed nog deels aanwezig.
Voormalige spoorwegovergang in de Niersbroeckerweg tussen Straelen en Pont. Aan de naden in het asfalt is de vroegere overweg nog herkenbaar.	Ten zuiden van Pont. De vrachtauto staat naast het spoortracé.	Bij de Möhlendyck te Pont.	Industrieterrein nabij het vroegere spoor te Pont (Möhlendyck).	Verderop aan de Möhlendyck te Pont is de plek van het stationnetje dat er geweest is, nog enigszins te herkennen. Het is nu een hertenweitje, afgezet met palen van oude spoorstaven.
Dit damhertje poseert gewillig bij een oude duiker bij de vroegere halte Pont. Het paaltje links is wellicht ook nog een spoorrelikwi.	We verlaten Pont al weer en naderen het riviertje de Niers. Het spoortracé is hier weer een dichtbegroeide flauwe dijk.	De ballast is er blijven liggen.	Hier stak onze spoorlijn de Niers over. De (naoorlogse) landhoofden van de brug zijn blijven liggen.	Zuidelijk landhoofd van de vroegere spoorbrug over de Niers bij Pont.
Daarna voert de lijn verder als een dichtbegroeide spoordijk door de velden ten noordoosten van Pont, op de kaart aangeduid als Wertzenfeld.	Vroegere overweg in een landbouwweggetje ten noorden van Pont, nabij de Justizvollzugsanstallt.	Daarna wederom een spoorbrug; over de Kleine Niers ditmaal. Deze brug is blijven liggen en voor fietsverkeer heringericht.	De (naoorlogse) spoorbrug over de Kleine Niers tussen Pont en Geldern.	Honderd meter verderop vinden we in de bush-bush deze schilderachtige, zeer vervallen duiker in de spoorlijn richting Geldern.
De andere zijde van de zeer wrakkige duiker in de spoorlijn, nabij de Grosser Horsthof ten zuiden van Geldern.	VIC 9844	De wortels van de boom breken langzaam maar zeker de duiker af.	Ten zuiden van Geldern is de spoordijk als dichtbegroeide dijk nog goed herkenbaar.	Voorbij de Kölner Strasse ten zuiden Geldern wordt de spoordijk geleidelijk hoger. Deze klim is noodzakelijk, om verderop de spoorlijn Kleve-Düsseldorf ongelijkvloers te kunnen kruisen.
Hoge spoordijk nabij "Am Güterbahnhof" te Geldern. Dat goederenstation betreft overigens het emplacement van het station Geldern aan de lijn Kleve-Düsseldorf.	We vinden hier nog een oude, onleesbare hectometerpaal. De eerste voor vandaag.	Verderop heeft men de steeds hoger worden spoordijk recent doorgegraven in veband met de aanleg van een nieuwe ontsluitingsweg voor de wijk die in aanbouw is op het oude Güterbahnhof van Geldern.	Hier kruiste onze spoorlijn dan de lijn Kleve-Düsseldorf van de REG (Rheinische Eisenbahn Gesellschaft). De landhoofden van het spoorviaduct zijn nog aanwezig, maar niet heel goed te zien door de sterke begroeiing. Op de achtergrond het station van Geldern in de kruisende spoorlijn naar Kleve.	Het sterk begroeide zuidelijke landhoofd van het viaduct over de Rheinische Strecke.
Tunneltje onder de spoorlijn richting Geldern Ost/Wesel, bij de Holländer See.	Deze fraaie, oude garages doen een beetje denken aan een locloods. Of dit bouwsel spoors is betwijfelen we, maar ze staan denk ik wel op DB-Gelände.	Deze garages markeren mogelijk de vroegere verbindingsboog tussen Geldern en Geldern Ost.	Inmiddels zitten we weer op de spoordijk langs de Holländer See te Geldern. Hier is sprake van een lage en een hoge dijk die langzaam naar elkaar toe komen qua hoogte. De lage dijk is de verbindingsbaan van Geldern Ost naar Geldern.	Nog een onderdoorgang onder de spoordijk langs de Holländer See.
En nog een (omgevallen) hectometerpaal bij de Holländer See te Geldern. De tweede vandaag.	Wat is dat eigenlijk, die Holländer See? Is dat niet een volgelopen zandgat dat ontstaan is voor de aanleg van de spoordijk te Geldern? Werner Hax uit Geldern stuurde ons ter verklaring een artikel uit de Geldrische Heimatkalender van 1999 over de Holländer See. Hieruit blijkt dat het gat inderdaad ontstaan is rond 1869-1874 als zandwinning voor de hoge spoordijk van de lijn Geldern-Venlo die immers de spoorlijn Krefeld-Kleve ongelijkvloers moest kruisen. Het zandgat kwam vol water te staan en werd vanaf 1905 als zweminrichting in gebruik genomen. De naam "Holländer See" valt verder vermoedelijk te verklaren doordat het mogelijk Nederlanders waren die het gat destijds gegraven hebben.	Verder langs de Vernumer Strasse is van het spoor niets meer terug te vinden. Alles is verdwenen onder nieuw aangelegde en verbrede infrastructuur. We zijn nu op het woonerf beland dat "Köln-Mindener Bahn" heet.	Daar vinden we nog deze authentieke dienstwoning van de CME.	Aan de achterzijde van de dienstwoning moet het emplacement Geldern Ost begonnen zijn. Er is vaag nog een soort rug in het terrein te ontdekken.
Iets verderop staat nog een tweede dienstwoning.	En dan uiteindelijk doemt midden tussen de nieuwbouwoningen het voormalige stationsgebouw Geldern Ost op. Dat is voor nu even een mooi eindpunt. De volgende keer nemen wij u verder mee richting Menzelen en Wesel. Nu eerst gaan wij...	...op Chinees! Deze keer zijn we te gast bij China Restaurant Hong Kong, Bahnhofstrasse 27 te Geldern (op de 2e verdieping van een soort woonkazerne). Inzet: de rekening.

Totaal aantal foto's: 108 | Maak web foto albums met Jalbum | Chameleon skin | Help

Venlo - Geldern (11 augustus 2013) - copyright Victor M. Lansink / Railtrash!